De GV, of Jan met de pet rukt op (2) en wordt een RV

 

De aandachtige lezer van deze column herinnert zich ongetwijfeld nog dat ik enkele weken terug verwonderd naar de voorbije jaren negentig keek. De oorzaak van die verbazing en — toegegeven — existentiële vertwijfeling was het feit dat de Gewone Vlaming (GV) na een lange dag saai of stresserend werk blijkbaar het liefst met beelden van zichzelf op de beeldbuis geconfronteerd wordt. En dat strookt nu eenmaal niet met mijn wereldbeeld, waarin klootjesvolk verondersteld wordt uit escapisme zich onder te dompelen in een irreële wereld van glamour en glitter. Ik nam me dan ook voor om in amper een maand tijd (de tijd nodig om deze column uit mijn hoofd te wringen) een antwoord te vinden op de volgende vraag: "waarom kijken GV’s zo graag naar zichzelf?".

Welnu, het antwoord op deze vraag is dat de GV niet in de GV geïnteresseerd is, maar in de RV. Want zeg nu zelf: wat is er gewoon aan de wat zielige man met drie kinderen die in zijn vrije tijd opgewonden wordt als een vrouw hem beplast (Jambers). Een ander voorbeeld: wat is er gewoon aan een etentje tussen twee mensen in Streetmate als je weet dat het door een hele cameraploeg wordt gefilmd (en zo een cameraploeg, geloof me vrij, is een opvallend ding dat zelfs de meest begaafde solipsist niet kan wegdenken)? En hoe gewoon zijn de reacties van beide partners-in-spe (of dat hoopt Joyce toch) als je na een zorgvuldig geregistreerd diner’tje-met-cameralicht-en-microfoons-in-de-bloemen mekaars positieve en negatieve kanten moet becommentariëren?

Neen, laat ons duidelijk zijn: wat de GV interesseert is niet het gewone, want dat is maar saai. GV’s willen het echte, het reële. Het plezier van het kijken huist in het feit dat alles echt is, geen acteurs of script en dramatische muziekjes, maar reële mensen in de echte, werkelijke, werkelijke realiteit. Alle postmodern gewauwel over hoe realiteit en schijn in mekaar overlopen, houdt geen steek. U2 had er niet meer naast kunnen zitten met "Even Better Than The Real Thing": we willen The Real Thing, en hoe reëler, hoe beter (en hoe meer kijkers).

Maar is de GV, die dus eigenlijk een RV is, wel zo reëel? Het antwoord hierop is tweeslachtig. Natuurlijk is ie echt (in de zin van bestaand), maar hij wordt in zeer ongewone situaties geplaatst. Blijkbaar roept de pure aanwezigheid van een camera al een aantal emoties op waardoor de RV zich anders gaat gedragen. Met andere woorden, camera’s en de hele setting errond maken dat de RV zich behoorlijk ongewoon (moet) gaan gedragen. En dan mag Jambers nog zo dikwijls zeggen dat het allemaal echt is, overtuigen doet ie niet. En de postmodernen zijn hiermee ook in ere hersteld.

 

Jan Teurlings is lid van het Koccc en heel anders in het echt dan in deze column.